POLITIČKI ŽIVOT I SMRT: Perović je uz nekolicinu saborkinja i saboraca održavala kritičku misao, naučnu izvrsnost i akribičnost kao jedino moguće, pred sudom vremena jedino opstojne kategorije intelektualnog rada
Piše: Đorđe Krajišnik
Odlaskom Latinke Perović zatvara se krug jedne epohe i jednog intelektualnog obzora koji je svojim dosljednim istrajavanjem na istini, intelektualnom poštenju, predanosti naučnom radu, činjenicama i dubokim uranjanjima u kontekste hirovite istorije južnoslovenskih naroda – sa nastojanjem da se razumije, da se razobliče narativi mraka, mržnje i pohlepe etnonacionalnih satrapa – u vremenima barbarskog potonuća u krv devedesetih, bio rijedak svjetionik civilizacijskog otpora ravnogorskom povampirenju i inim avetima proizišlim iz srpskog nacionalizma devedesetih. U tim godinama, a potom u godinama mučnih tranzicija, tranzicionih pravdi i zakržljalih pomirenja Latinka Perović je uz nekolicinu saborkinja i saboraca održavala kritičku misao, naučnu izvrsnost i akribičnost kao jedino moguće, pred sudom vremena jedino opstojne kategorije intelektualnog rada.
Predanost sa kojom je Latinka Perović radila na svojim knjigama, predavanjima, javnim nastupima i tribinama u godinama nakon prestanka aktivnog bavljenja politikom svjedočila je zadivljujuću intelektualnu bistrinu i neumorni svakodnevni rad, nastojanje da se svijet oko nas uvijek pojmi iz neke nove perspektive, iz nekog ugla koji ne dopušta da se širina obzora naučnika suzi u bilo kom trenutku. Jer on/ona je onaj koji anticipira ono što dolazi, zaranjajući u prošlost sa punim razumijevanjem njenih procesa i kontekstualnih okvira. Posmatrajući tako plodonosan i sa stanovišta istoriografije monumentalan zahvat koji nam je Perović ostavila u svom djelu i javnom društveno-političkom radu, moglo bi se reći da je istrajnost Latinke Perović da u vremenu laži ostane uvijek i do kraja dosljedna istini grandiozan putokaz onoga što jeste suštinska zadaća intelektualca pred nerazumom elite koja se, kako je pisao Mirko Kovač, ponašala spočetka devedesetih, kao uostalom i danas, gore od rulje. Upravo zbog tih nekoliko odvažno disonantnih glasova u opštoj kakofoniji borbenih popijevki Miloševićeve Srbije, kao što su bili Latinka Perović, Radomir Konstantinović, Filip David, Ivan Čolović i drugi, uspio se sačuvati plamičak humanističkih stremljenja da rat ipak nije jedini mogući izbor.
Suštinska vrijednost djela i onoga što nam je svojim primjerom dosljedne i istrajne borkinje Perović svjedočila tek u pravom smislu riječi će moći biti sagledano sa protokom vremena. Njena neponovljiva javna predavanja spadaju u najviši red intelektualnih iskustava kojima su mnogi od nas mogli svjedočiti.
”Za razumijevanje povijesne i historiografske uloge koju je Latinka Perović odigrala najbolje je konzultirati novu knjigu povjesničara Milivoja Bešlina ‘Ideja moderne Srbije u socijalističkoj Jugoslaviji’, a nema nikakve sumnje da je otišla jedna od ključnih ličnosti ovdašnje suvremene prošlosti i modernizma u cjelini, koju nećemo tako skoro nadoknaditi”, napisao je povodom smrti Latinke Perović istoričar Dragan Markovina.
